Ασφάλεια: Ευρωπαϊκό Σχέδιο Δράσης για τη βελτίωση της ασφάλειας των ταξιδιωτικών εγγράφων

Η Επιτροπή ενέκρινε ένα σχέδιο δράσης στο οποίο καθορίζονται συγκεκριμένα μέτρα για τη βελτίωση της ασφάλειας των ταξιδιωτικών εγγράφων, όπως είχε εξαγγελθεί στην ανακοίνωση «Ενίσχυση της ασφάλειας σε έναν κόσμο σε διαρκή κίνηση» που εγκρίθηκε επ' ευκαιρία της ομιλίας του Προέδρου Γιούνκερ για την κατάσταση της Ένωσης το 2016.

Στο σχέδιο δράσης προτείνονται σαφείς συστάσεις στα κράτη μέλη ώστε να αντιμετωπιστεί το φαινόμενο απάτης σχετικά με ταξιδιωτικά έγγραφα και παρουσιάζεται μια ολοκληρωμένη δέσμη δράσεων που θα αναληφθούν από την Επιτροπή. Η ασφάλεια των ταξιδιωτικών εγγράφων αποτελεί σημαντικό παράγοντα για την καταπολέμηση της τρομοκρατίας και του οργανωμένου εγκλήματος και συμβάλλει στη βελτίωση της προστασίας των συνόρων και τη διαχείριση της μετανάστευσης, ανοίγοντας το δρόμο για μια αποτελεσματική και πραγματική Ένωση Ασφάλειας.

Ο Δημήτρης Αβραμόπουλος, Eπίτροπος Μετανάστευσης, Εσωτερικών Υποθέσεων και Ιθαγένειας, δήλωσε: «Η εγγύηση της ασφάλειας των ταξιδιωτικών εγγράφων και των εγγράφων ταυτότητας αποτελεί σημαντικό παράγοντα για την καταπολέμηση της τρομοκρατίας και του οργανωμένου εγκλήματος. Στο σημερινό σχέδιο δράσης προτείνονται συγκεκριμένα επιχειρησιακά μέτρα που θα επιτρέψουν στα κράτη μέλη να καταπολεμήσουν αποτελεσματικότερα την απάτη σχετικά με ταξιδιωτικά έγγραφα, πράγμα που θα συμβάλει στη βελτίωση της προστασίας των συνόρων μας, στην εξασφάλιση της εσωτερικής μας ασφάλειας και στην καλύτερη διαχείριση της μετανάστευσης».

Ο αρμόδιος για την Ένωση Ασφάλειας Επίτροπος Τζούλιαν Κινγκ δήλωσε: «Γνωρίζουμε ότι οι τρομοκράτες έχουν χρησιμοποιήσει πλαστά ταξιδιωτικά έγγραφα για να ταξιδέψουν απαρατήρητοι στις διάφορες χώρες της ΕΕ. Πράγματι, πολλά από τα μέτρα ασφάλειας που λαμβάνουμε στηρίζονται στην ύπαρξη ασφαλών ταξιδιωτικών εγγράφων και εγγράφων ταυτότητας - όπως οι έλεγχοι στα εξωτερικά σύνορα σύμφωνα με τον Κώδικα Συνόρων του Σένγκεν ή πίσω από τα σύνορα βάσει του Συστήματος Πληροφοριών Σένγκεν. Γι' αυτόν τον λόγο τα κράτη μέλη και οι οργανισμοί της ΕΕ πρέπει να εργαστούν από κοινού για τη βελτίωση της ασφάλειας των ταξιδιωτικών εγγράφων και τον εντοπισμό περιπτώσεων απάτης όσον αφορά τα έγγραφα. Από κοινού, αυτά τα μέτρα θα συμβάλουν στην κάλυψη των υπαρχόντων κενών ασφάλειας.»

Το σχέδιο δράσης επικεντρώνεται στα ταξιδιωτικά έγγραφα που εκδίδονται από τα κράτη μέλη της ΕΕ για τους πολίτες της ΕΕ και υπηκόους τρίτων χωρών τα οποία χρησιμοποιούνται για την ταυτοποίησή τους και τη διέλευση των συνόρων. Τα κράτη μέλη εξακολουθούν να έχουν την πλήρη αρμοδιότητα για την έκδοση εγγράφων που χρησιμοποιούνται για να προσδιοριστεί η ταυτότητα ενός προσώπου (των λεγόμενων εγγράφων βάσης, όπως τα πιστοποιητικά γέννησης, γάμου και θανάτου) πριν από την έκδοση ταξιδιωτικών εγγράφων καθώς και για την ίδια την παραγωγή και έκδοση των ταξιδιωτικών εγγράφων. 

Ωστόσο, τα πρότυπα για την ασφάλεια των ταξιδιωτικών εγγράφων που εκδίδονται από τα κράτη μέλη, καθώς και οι απαιτήσεις όσον αφορά τους ελέγχους στα σύνορα καθορίζονται σε επίπεδο ΕΕ. Το σημερινό σχέδιο δράσης καλύπτει όλες τις πτυχές της ασφάλειας των ταξιδιωτικών εγγράφων και αποσκοπεί στην κάλυψη των ενδεχόμενων κενών, σε στενή συνεργασία με τα κράτη μέλη και με την υποστήριξη της Επιτροπής και των οργανισμών της ΕΕ.

Με πλήρη σεβασμό των θεμελιωδών δικαιωμάτων και των κανόνων προστασίας των προσωπικών δεδομένων και των αρχών για τον καταμερισμό αρμοδιοτήτων μεταξύ των κρατών μελών και της Επιτροπής, το σχέδιο δράσης προβλέπει μέτρα σε τέσσερις βασικούς τομείς:

• Καταχώριση ταυτότητας: Με τη στήριξη της Επιτροπής, τα κράτη μέλη θα πρέπει να εξετάσουν τον τρόπο με τον οποίο θα αποτρέπεται η έκδοση γνήσιων εγγράφων βάσει ψευδών στοιχείων ταυτότητας, θα πρέπει να μελετήσουν πώς τα έγγραφα βάσης θα γίνουν ανθεκτικότερα στην απάτη και πώς θα πρέπει να προωθηθεί η χρήση του εγχειριδίου της Europol σχετικά με τα έγγραφα βάσης.
• Έκδοση εγγράφων: Τα κράτη μέλη θα πρέπει να βελτιώσουν την ανταλλαγή πληροφοριών σχετικά με τις βέλτιστες πρακτικές όσον αφορά την καταχώριση βιομετρικών στοιχείων και τις διαδικασίες έκδοσης εγγράφων και να ενισχύσουν τον έλεγχο έκδοσης εγγράφων ταυτότητας και ταξιδιωτικών εγγράφων για την πρόληψη της κλοπής ασυμπλήρωτων εγγράφων. Η Επιτροπή θα διευκολύνει την ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών μέσω της διοργάνωσης εργαστηρίων το 2017.
• Παραγωγή εγγράφων: Το σχέδιο δράσης καλεί το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο να εγκρίνουν το ταχύτερο δυνατόν τις προτάσεις για την καθιέρωση ασφαλέστερων θεωρήσεων και αδειών διαμονής ενιαίου τύπου για τους υπηκόους τρίτων χωρών ώστε να αποφεύγονται ενδεχόμενες περαιτέρω περιπτώσεις απάτης. Η Επιτροπή θα ολοκληρώσει μελέτη σχετικά με τις επιλογές πολιτικής της ΕΕ για τη βελτίωση της ασφάλειας των δελτίων ταυτότητας των πολιτών της ΕΕ, και των αδειών διαμονής κατά των κινδύνων απάτης και πλαστογραφίας ενόψει μιας πιθανής νομοθετικής πρωτοβουλίας πριν από το τέλος του 2017 και για την παρακολούθηση της συμμόρφωσης των χαρακτηριστικών ασφαλείας.
• Έλεγχος εγγράφων: Τα κράτη μέλη θα πρέπει να καταγράφουν συστηματικά όλα τα έγγραφα που έχουν κλαπεί, απολεσθεί, υπεξαιρεθεί ή ακυρωθεί στο Σύστημα Πληροφοριών Σένγκεν (SIS) και στη βάση δεδομένων της Ιντερπόλ για κλαπέντα και απολεσθέντα ταξιδιωτικά έγγραφα, να διασφαλίζουν καλύτερη πρόσβαση στα σχετικά συστήματα για τους συνοριοφύλακες και να επισπεύσουν την εφαρμογή της λειτουργίας αναζήτησης δακτυλικών αποτυπωμάτων στο SIS. Η Ομάδα Εμπειρογνωμόνων για τα Συστήματα Πληροφοριών και τη Διαλειτουργικότητα εξετάζει πώς η διαλειτουργικότητα θα μπορούσε να συμβάλει στη βελτίωση των ελέγχων εγγράφων και ταυτότητας. 

Η Ομάδα αυτή θα παρουσιάσει τα πορίσματά της στα μέσα του 2017. Τον Δεκέμβριο του 2016, η Επιτροπή θα επανεξετάσει τη νομική βάση του SIS για τη βελτίωση των λειτουργιών του συστήματος και το 2017 θα εφαρμόσει τη λειτουργία «αναζήτησης δακτυλικών αποτυπωμάτων» σε κεντρικό επίπεδο στο σύστημα πληροφοριών Σένγκεν. Η Επιτροπή θα συνεργαστεί επίσης με τα κράτη μέλη και τους σχετικούς οργανισμούς της ΕΕ για την ενίσχυση των δραστηριοτήτων κατάρτισης σε νέους τομείς όπου παρατηρείται απάτη σχετικά με έγγραφα.

Η Επιτροπή θα αξιολογήσει την πρόοδο στην εφαρμογή του σχεδίου δράσης και θα υποβάλει έκθεση στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο έως το τέλος του πρώτου τριμήνου του 2018 σχετικά με την επιτευχθείσα πρόοδο.