Τιμή και στα θύματα του ναζισμού σε Κυριάκι και Ζερίκι στο Μαυσωλείο Διστόμου

Μια πρωτοτυπία είχε φέτος η 71η επέτειος της Σφαγής του Διστόμου το 1944 που έγινε παρουσία του Προέδρου της Δημοκρατίας κ Πρ  Παυλόπουλου - που ανακηρύχθηκε Επίτιμος Δημότης - και της Προέδρου της Βουλής κ Ζωής Κωνσταντοπούλου:

Το Μαυσωλείο όπου έγινε το Μνημόσυνο των 218 Διστομιτών έγινε το σημείο ανάδειξης και Μνήμης και άλλων δυο σφαγών κατοίκων γειτονικών χωριών, του Κυριακίου και του Ζερικίου. Οικογένειες θυμάτων από τα δυο χωριά παρέστησαν στο Μνημοσυνο και ανήρτησαν πανώ με τα ονόματα των δικών τους νεκρών από τα  στρατεύματα κατοχής:

- Στην Κατοχή, το Κυριάκι υπήρξε κέντρο συμμαχικής στρατιωτικής οργάνωσης, γι’ αυτό δεν έλειψαν τα αντίποινα. Το χωριό κάηκε ολοκληρωτικά τρεις φορές. Στις 25.5.1943 απ’ τους Ιταλούς, και στις 3.10.1943 και 26.4.1944 από τους Γερμανούς. Τα υπάρχοντα των φτωχών Κυριακιωτών έγιναν στάχτη και πολλοί οδηγήθηκαν στο εκτελεστικό απόσπασμα.

-Τα ίδια και το Ζερίκι το οποίο είχε 14 εκτελεσθέντες (στις 25 Μαΐου 1942) από ιταλο-γερμανικά στρατεύματα

Η ιδέα για την μορφή αυτή ανάδειξης των δικών τους σφαγών κατά την διάρκεια των εκδηλώσεων στο Δίστομο - που έχει καταστεί διεθνώς σημείο αναφοράς και σύμβολο του αγώνα για την δικαίωση - προήλθε από απογόνους θυμάτων από ένα άλλο χωριό, έξω από τη Λειβαδιά, το Καλάμι: Εκεί όπου την επόμενη της Σφαγής του Διστόμου οι γερμανική μονάδα έσφαξε τους 28 από τους 45 κατοίκους του χωριου... Έριξαν λοιπόν προ μερικών εβδομάδων  την ιδέα πέραν από τον Μνημόσυνο που με όλες τος τιμές γίνεται στο Καλάμι, να αναδείξουν με ανάρτηση πλακάτ στο Δίστομο, την δική τους σφαγή. Η ιδέα κυκλοφόρησε στη Λειβαδιά και μεταφέρθηκε σε παράγοντες της αυτοδιοίκησης του Κυριακίου όπως έγινε γνωστή και σε Ζερικιώτες από συμπατριώτη τους που βρέθηκε σε εκδήλωση για το Δίστομο (παρουσίαση βιβλίου Αρύυρη Σφουντούρη) στην Αθήνα.

Έτσι στο Μαυσωλείο Διστόμου για πρώτη φορά, σε πανώ και πλακάτ, υπήρχαν τα ονόματα των θυμάτων του φασισμού και του ναζισμού σε Κυριάκι και Ζερίκι (Φωτογραφία). Δεν έγινε γνωστό, μεσα στην πολυκοσμια προσκυνητών  στο Διστομο, αν τελικά συγγενεις θυματων από το Καλάμι και αν ανηρτησαν το πανώ με τα ονοματα των θυματων.

Η μορφή ανάδειξης των δικών τους θυμάτων σε άλλες ίδιου τύπου αλλά μεγαλύτερες ή πιο προβεβλημένες είναι κάτι που γίνεται και σε άλλες περιοχές της Ελλάδας και του εξωτερικού.