Δράσεις Πολιτισμού για τα Σχολεία του Δήμου Δομοκού και το Κοινό

Ο Αθλητικός & Πολιτιστικός Οργανισμός του Δήμου Δομοκού θα πραγματοποιήσει τετραήμερο αφιέρωμα στον σκηνοθέτη Δήμο Αβδελιώδη, από 5 έως 8 Μαϊου 2014 στον Δομοκό, Νέο Μοναστήρι και Ομβριακή με ελεύθερη είσοδο για το κοινό. Συγκεκριμένα το αφιέρωμα περιλαμβάνει την θεατρική παράσταση «Το μόνον της ζωής του ταξείδιον» του Γεωργίου Βιζυηνού, την κινηματογραφική ταινία «Το δέντρο που πληγώναμε» και ένα σεμινάριο από τον Δήμο Αβδελιώδη με θέμα: «Ο έλεγχος και ο τρόπος εκφοράς του λόγου ως ρυθμιστής της σημασίας και του νοήματος».

Πρόγραμμα:

Δευτέρα 5 Μαΐου 2014 / ΔΟΜΟΚΟΣ

α) 11.00 π. μ. Σεμινάριο από τον Δήμο Αβδελιώδη με θέμα: «Ο έλεγχος και ο τρόπος εκφοράς του λόγου ως ρυθμιστής της σημασίας και του νοήματος». (Πολυχώρος Σχολείων Δομοκού) για καθηγητές, διδασκάλους, μαθητές και με είσοδο ελεύθερη για το κοινό.

β) 8.00 μ. μ. Προβολή της ταινίας «Το δέντρο που πληγώναμε», προλογίζει ο σκηνοθέτης Δήμος Αβδελιώδης (Δημοτικό Θέατρο Δομοκού). Είσοδος ελεύθερη.

Τρίτη 6 Μαΐου 2014 / ΝΕΟ ΜΟΝΑΣΤΗΡΙ

α) 11.00 π. μ. Θεατρική παράσταση: «Το μόνον της ζωής του ταξείδιον» (Γυμνάσιο Νέου Μοναστηρίου) για καθηγητές, διδασκάλους, μαθητές και με είσοδο ελεύθερη για το κοινό.

β) 8.00 μ. μ. Προβολή της ταινίας «Το δέντρο που πληγώναμε», προλογίζει ο σκηνοθέτης Δήμος Αβδελιώδης (Αίθουσα Εκδηλώσεων Δημαρχείου Νέου  Μοναστηρίου). Είσοδος ελεύθερη.

Τετάρτη 7 Μαΐου 2014 / ΔΟΜΟΚΟΣ

α) 11.00 π. μ. Θεατρική παράσταση: «Το μόνον της ζωής του ταξείδιον» (Πολυχώρος Σχολείων Δομοκού) για καθηγητές, διδασκάλους, μαθητές και με είσοδο ελεύθερη για το κοινό.

β) 8.00 μ. μ. Θεατρική παράσταση: «Το μόνον της ζωής του ταξείδιον» (Δημοτικό Θέατρο Δομοκού) Είσοδος ελεύθερη.

Πέμπτη 8 Μαΐου 2014 / ΟΜΒΡΙΑΚΗ

11.00 π. μ. Θεατρική παράσταση: «Το μόνον της ζωής του ταξείδιον» (Δημοτικό Θέατρο Ομβριακής) για καθηγητές, διδασκάλους, μαθητές και με είσοδο ελεύθερη για το κοινό.

Ως προς το δίωρο σεμινάριο, που πρωτίστως απευθύνεται στους εκπαιδευτικούς, τους μαθητές Γυμνασίου – Λυκείου και σε όποιον άλλον ενδιαφέρεται, ο κ. Αβδελιώδης παρουσιάζει, εν είδει μαθήματος, τη μέθοδό  του  επάνω  στην απόδοση και την ερμηνεία ενός κειμένου, είτε θεατρικού είτε λογοτεχνικού, όταν πρόκειται να παρασταθεί δημόσια, σημειώνοντας: 

«Κάθε τέτοιο κείμενο είναι σαν μια παρτιτούρα, όπως λέει ο ίδιος, που πρέπει  να ερμηνευθεί  σωστά για να μπορέσει να αναδείξει τις διακυμάνσεις και την πραγματικότητα των ιδεών και των αισθημάτων που  εμπεριέχονται μέσα του. Η ακρίβεια μιας τέτοιας αισθητικής ερμηνείας  αναδεικνύει την πραγματική αξία ενός έργου, ενώ μια παρερμηνεία μπορεί να καταστρέψει  τις  λογικές  συνέχειές  του  και  να παρουσιάσει ένα έργο εντελώς διαφορετικό από τις προθέσεις του ίδιου του δημιουργού του. 

Αν ο σκοπός ενός έντεχνου έργου είναι η βαθειά συγκίνηση, μέσα από την κατανόηση μιας αλήθειας, που  οδηγεί στην κάθαρση και τη λύτρωση από το φόβο και τη σύγχυση, τότε οι όροι και οι κανόνες που τίθενται γι αυτόν ακριβώς το σκοπό ενυπάρχουν μέσα στο ίδιο το έργο και όχι έξω από αυτό, αρκεί να τους αναγνωρίσουμε». 

Ως προς τον κινηματογράφο, πρόκειται για την πολυβραβευμένη ταινία του, διεθνώς κι εγχωρίως, «Το δέντρο που πληγώναμε», που αναφέρεται στα μαστιχοχώρια της Χίου, τόπο καταγωγής του σκηνοθέτη, μέσα από τα αγνά μάτια ενός παιδιού κατά την δεκαετία του 1960. Ως προς την θεατρική παράσταση  «Το μόνον της ζωής του ταξείδιον» του Γεωργίου Βιζυηνού, πρόκειται για το αυτοβιογραφικό «Ταξείδιον» που έκανε ο ίδιος ο συγγραφέας, ορφανός από πατέρα, το 1859 στην ηλικία των δέκα χρόνων, πηγαίνοντας στην Κωνσταντινούπολη παραγιός σ’ ένα σκληρό και τυραννικό ράφτη. 

Ο εγκλεισμός του στο ραφτάδικο, οι φόβοι και οι προσδοκίες του, η φαντασία του μικρού παιδιού, όταν μαθαίνει την ύστατη επιθυμία του παππού του, να ταξιδέψει μέσα στη νύχτα, πάνω σ ένα άλογο, για να του κλείσει τα μάτια, ενορχηστρώνονται με ποίηση, ρεαλισμό και στοχασμό, σε ένα από τα σημαντικότερα διηγήματα που γράφτηκαν ποτέ στην παγκόσμια ιστορία της λογοτεχνίας. 

«Ο Αβδελιώδης, αντιμετώπισε το έργο σαν “λειτουργία”, χωρίζοντάς το σε επεισόδια και στάσιμα. Διδαγμένοι στις απαιτήσεις του λόγου με ιερότητα, οι ηθοποιοί εκτελούν την πρόζα σαν εκκλησιαστική μουσική παρτιτούρα, απογειώνοντας την πεμπτουσία του περιεχομένου μέσα από μια ατμόσφαιρα μυσταγωγίας. 

Η απόδοση των εσωτερικών ρυθμών της ποιητικής πρόζας του Βιζυηνού οδηγεί σε πρωτόγνωρες ψυχικές σφαίρες και το θεατή. Προσφέροντάς μας γενναιόδωρα ένα φάρμακο ψυχής και καθαρής αισθητικής.» ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ, Ιωάννα Κλεφτόγιαννη. «Παρακολούθησα την παράσταση και εκστασιάστηκα. Μια ψυχαγωγική βραδιά όπου το χιούμορ αντισταθμίζει το έρεβος της ανθρώπινης ύπαρξης στα μισοσκότεινα.» CRITIQUE.GR, Κωνσταντίνος Μπούρας.

«Το μόνον της ζωής του ταξείδιον» του Γεωργίου Βιζυηνού

ΘΕΑΤΡΙΚΗ ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗ - ΣΚΗΝΟΘΕΣΙΑ: Δήμος Αβδελιώδης

ΜΟΥΣΙΚΗ:  Βαγγέλης Γιαννάκης.

ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΛΟΓΟΥ- ΟΨΗ: Δήμος Αβδελιώδης

ΠΙΑΝΟ: Αλέξανδρος Αβδελιώδης                                                                                                                                                                                  

ΗΘΟΠΟΙΟΣ: Γιώργος Νικόπουλος

Σημειώνει ο σκηνοθέτης Δήμος Αβδελιώδης:

«Η ΤΕΧΝΗ ΤΟΥ Γ. ΒΙΖΥΗΝΟΥ»

Μόνο αν υποθέσει κανείς την απουσία του Βιζυηνού ως διηγηματογράφου απο τα ελληνικά γράμματα, θα μπορούσε ίσως να κατανοήσει πληρέστερα την ιδιαίτερη σημασία της ύπαρξής του. Θα έμοιαζε πιθανόν, σαν να έλειπε ο Καβάφης από την ποίηση ή πιο σημερινά, ο Χατζιδάκις από τη μουσική. Ποιό άραγε θα ήταν το έλλειμα από Αυτές τις απουσίες και τί είναι αυτό που τους συνδέει;

Aς παρακάμψουμε ως συμπτωματικό στοιχείο τον τόπο γέννησης και των τριών, τη Θράκη, κι ας μείνουμε στα κοινά τους στοιχεία, της Τέχνης, που όντας γνωστικό αντικείμενο μπορούμε να την αξιολογήσουμε μέσα από τους κανόνες και τις μεθόδους που διέπουν κάθε έντεχνη κατασκευή. 

Ο ίδιος ο Βιζυηνός, στην έναρξη του διηγήματος του, «Το μόνον της ζωής του Ταξείδιον», παραθέτει το γοητευτικό παραμύθι του ραφτόπουλου με τη Νεράιδα/Μητέρα τέχνη, που τον εμπνέει και τον καθοδηγεί να ολοκληρώσει σε μια νύχτα το υπεράνθρωπο έργο, που του ανέθεσε ο βασιλιάς, για να γίνει αντάξιος του έρωτα της βασιλοπούλας και να γλιτώσει το θάνατο. 

Δημιουργεί έτσι, μια θαυμάσια παραβολή της λειτουργίας και του σκοπού της τέχνης, που τίθεται από το νόμο του Άλλου, με όρους δραματουργικής και αισθητικής αρτιότητας τέτοιας, ώστε να μη φαίνεται το έντεχνο της κατασκευής, στα σημεία κυρίως των συνδέσεων (χωρίς ραφή και ράμμα) και βέβαια η κατασκευή αυτή να’ρχεται γάντι, γι αυτό ή γι αυτόν που είναι φτιαγμένη ( εδώ, να ταιριάζει σε μια βασιλοπούλα).

Αλλά δέν αρκούν μόνο αυτά!

Πρέπει το έργο της Τέχνης να είναι έτοιμο στην ώρα του, να είναι δηλαδή καίριο, αλλιώς χάνει τη δύναμή του και γίνεται παρωχημένο ή γραφικό. Όλην αυτή τη διαδικασία από τη σύλληψη ως την εκτέλεση του έργου την υποκινεί και την διατρέχει ένας πόθος, μια ιδέα.

Η ιδέα μιας ερωτευμένης μαζί του, βασιλοπούλας, που έχει ακούσει μόνο τη φωνή του, μα που δεν έχει ιδεί ακόμα ο ένας τον άλλον. Είναι λοιπόν, η ιδέα του ΄Ερωτα που ρυθμίζει το πάθος της δημιουργίας, μιας ιδέας τέτοιας που προσιδιάζει στην Πλατωνική αντίληψη γι Αυτόν, ώς έλξης και υπέρβασης προς την Αλήθεια, και επιθυμίας κατοχής του καλού. Η Αλήθεια πάλι δεν είναι κάτι αόριστο ή δογματικό, αλλά έχει σχέση με καθετί που είναι χαραγμένο ανεξίτηλα μέσα μας, σαν πράξη, σαν ιδέα και σαν μοίρα, ώστε ακόμα κι αν θέλουμε να το λησμονήσουμε δέν μπορούμε, γιατί αυτό παραμένει εκεί, στη θέση του, χαραγμένο.

Γι αυτό, ο ερωτικός χαρακτήρας της τέχνης του Βιζυηνού, του Καβάφη, του Χατζιδάκι, ως υπέρβασης προς την Αλήθεια, είναι συνυφασμένη με τα πιό λειτουργικά στοιχεία της Τέχνης: την απλότητα, την καθαρότητα, την ταχύτητα. Tην έλλειψη κάθε επιτήδευσης ή άλλου σκοπού πέραν αυτής καθ' εαυτής της ερωτικής μέθεξης, ως δωρεάς και βαθιάς αίσθησης ταύτισης με τον άλλον, που δέν είναι διαφορετικός από μας, γιατί έχει κοινές αλήθειες, τους ίδιους φόβους και τους ίδιους πόθους.

'Ετσι ένα έργο τέτοιας πνοής, γεννά μέσα μας απέραντη οικειότητα και μας μιλά, σα νά 'ναι δικό μας, σαν να μας ανήκει.

Αυτή τη μοναδική χαρά και συγκίνηση μας δίδει η προαναφερόμενη Τριάδα των εξαίρετων “ραπτών” της Τέχνης.    

Έγραψαν για το έργο:

Θεατρική κριτική από τον θεατρολόγο Κωνσταντίνο Μπούρα

«Ο Δήμος Αβδελιώδης αναδημιουργεί ΤΟ ΜΟΝΟΝ ΤΗΣ ΖΩΗΣ ΤΟΥ ΤΑΞΕΙΔΙΟΝ του Γεώργιου Βιζυηνού»

Για τους ταμένους ανθρώπους του θεάτρου κάποια κείμενα δεν εξαντλούνται. Έρχονται κι επανέρχονται στην αρένα σε επαφή παλαιστού μαζί τους και πάλι όταν ο γύρος τελειώσει κι ο διαιτητής της ελληνορωμαϊκής πάλης σφυρίξει ξαναρίχνονται με ερωτική μανία στο κλειστό πεζογράφημα επιχειρώντας να το ξεκλειδώσουν.

Ο Βιζυηνός ήταν ένας παραγνωρισμένος και περιθωριοποιημένος πεζογράφος του 19ου αιώνα. Έμελλε να περάσουν πολλές δεκαετίες για να λάβει τη θέση που του αρμόζει στα Ελληνικά Γράμματα. Σκηνοθέτες και ηθοποιοί ανακάλυψαν στα κείμενά του ένα ευρύ πεδίο αναδημιουργικών δυνατοτήτων. 

Τα αποτελέσματα ποικίλουν ανάλογα με τη συνεργασιμότητα και τη συμβατότητα των συντελεστών της παράστασης. Όταν το 1992 ο Αβδελιώδης σκηνοθέτησε την εκπληκτική και βραβευμένη ηθοποιό Άννα Κοκκίνου στο θεατροποιημένο διήγημα του Βιζυηνού «Το μόνον της ζωής του ταξείδιον» το αποτέλεσμα ήταν μοναδικό. Όχι όμως – όπως φαίνεται – κι ανεπανάληπτο, αφού ο καλός κι επίμονος θεατράνθρωπος ξαναγυρίζει 18 χρόνια μετά στον τόπο της εμπνεύσεώς του και δοκιμάζει στη σκηνή του θεάτρου Arti να ξαναπεί την ίδια ιστορία με τον ίδιο τρόπο που δοκιμάστηκε στο αριστουργηματικό «Μαράν Αθά» με την Γιασεμί Κηλαηδόνη.

Ρυθμική αφήγηση, στυλιζαρισμένη θεατρικότητα, μπρεχτική αποστασιοποίηση, σοφά υπολογισμένη απόσταση από το σύστημα υποκριτικής του Στανισλάβσκι (και του Actors Studio του Λη Στράσμπεργκ), εμπλοκή του θεατή στην υπερτονισμένη συμβατικότητα της θεατρικής πράξης, και ζωντανή μουσική που δίνει μια περισσότερο τελετουργική διάσταση στα τεκταινόμενα.

Παρακολούθησα την παράσταση με την Μαρίνα Αργυριάδου (θα προσπαθήσω αν προλάβω να δω και τον Γιώργο Νικόπουλο στον ίδιο ρόλο) και εκστασιάστηκα. Όσο κι αν μου θύμιζε στην εκφορά του λόγου την άξια ηθοποιό Αμαλία Μουτούση (κάποιες στιγμές φάνταζε σαν κλώνος της), όσο κι αν το νεαρό της ηλικίας και το ατσαλάκωτο της «μάσκας» του προσώπου της παρέπεμπε σε άλλου είδους θεατρικούς κώδικες (θέατρο Νο), όσο κι αν η νεανική της ζέση δεν έδινε στον λόγο τα κενά και τις παύσεις που χρειάζεται το μυαλό του θεατή για να αφομοιώσει τον καταιγισμό των λέξεων και των παραγλωσσικών κωδίκων, το αποτέλεσμα ήταν υποδειγματικής αρτιότητας κι εμμανούς επαγγελματισμού.

Η Όλγα Σμιρνόβα στο βιολοντσέλο και ο Αλέξανδρος Αβδελιώδης συμβάλλουν ισότιμα στο απολύτως απογειωτικό θέαμα.

Μια ψυχαγωγική βραδιά όπου το χιούμορ αντισταθμίζει το έρεβος της ανθρώπινης ύπαρξης στα μισοσκότεινα. www.konstantinosbouras.gr

Θεατρική κριτική από την Ιωάννα Κλεφτόγιαννη – «Ελευθεροτυπία»

Θεατρικό «διαμάντι»

«Ταξίδι». Ποίηση. Μυσταγωγία. Λέξεις που ξεπηδούν από έναν συνεχή, αστείρευτο καταρράκτη... συναισθήματος που ενεργοποιεί η παράσταση του Δήμου Αβδελιώδη με το «Μόνον της Ζωής του Ταξείδιον» του Βιζυηνού.

Η ευχάριστη είδηση που μόλις λάβαμε είναι ότι το θεατρικό «διαμάντι», που αξίζει σκηνική μακροημέρευση, αφού ολοκλήρωσε τον σύντομο «κύκλο» του στο «Αρτι», εκεί όπου στόμα με στόμα χωρίς έξωθεν διαφήμιση έγινε «γεγονός», ανοίγει νέο στο «Στούντιο Λήδρα», στην Πλάκα. Παράλληλα με τους «Ιχνευτές» του Σοφοκλή, επίσης σε σκηνοθεσία Αβδελιώδη.

Ο σκηνοθέτης ήταν βαθύς γνώστης του Βιζυηνού, πολύ προτού συνεργαστεί με την Αννα Κοκκίνου για τις επίσης περίφημες «Μορφές από το έργο του Βιζυηνού». Η αγάπη και η βαθιά γνώση αποτυπώνονται στην άρτια διασκευή του «Ταξειδίου» αλλά και στη διδασκαλία των δύο νέων ηθοποιών και μαθητών του, της Μαρίνας Αργυριάδου και του Γιώργου Νικόπουλου- εμφανίζονται εναλλάξ. Η παράσταση θα μπορούσε να διδάσκεται ως «παράδειγμα» διασκευής και υποκριτικής και σε πανεπιστημιακή και σε δραματική σχολή.

Ο Αβδελιώδης, συνεπής στις δηλώσεις του, αντιμετώπισε το έργο σαν «λειτουργία», χωρίζοντάς το σε επεισόδια και στάσιμα. Διδαγμένοι στις απαιτήσεις του λόγου με ιερότητα, οι δύο ηθοποιοί εκτελούν την πρόζα σαν εκκλησιαστική μουσική παρτιτούρα, απογειώνοντας την πεμπτουσία του περιεχομένου μέσα από μια ατμόσφαιρα μυσταγωγίας. Θα προσέθετα ότι η απόδοση των εσωτερικών ρυθμών της ποιητικής πρόζας του Βιζυηνού οδηγεί σε πρωτόγνωρες ψυχικές σφαίρες και το θεατή.

Το στοίχημα της «λογοτεχνικής σκηνοθεσίας» που διακυβεύεται στο διήγημα, σύμφωνα με τον καθηγητή Δημήτρη Δημηρούλη, δηλαδή «το πέρασμα στη γλώσσα μιας μυθολογίας που ζητά από τον αναγνώστη να την εννοήσει και να την εκτιμήσει, πάνω απ' όλα, όχι ως υπαρξιακή αλήθεια αλλά ως λογοτεχνική αφήγηση», ο σκηνοθέτης το κερδίζει κατά κράτος. 

Προσφέροντάς μας γενναιόδωρα ένα φάρμακο ψυχής και καθαρής αισθητικής. Το «Ταξείδιόν» του είναι αντίδοτο στην αντιποιητικότητα της εποχής μας. Στην αισθαντικότητά του συμπράττουν η βιολοντσελίστα Όλγα Αρτικοπούλου και ο πιανίστας Αλέξανδρος Αβδελιώδης. (ΙΩΑΝΝΑ ΚΛΕΦΤΟΓΙΑΝΝΗ Έντυπη Έκδοση Ελευθεροτυπία, Δευτέρα 1 Νοεμβρίου 2010).