Στέλιος Φενέκος: Γεωπολιτικές ερμηνείες, θεωρίες συνομωσίας και παγίδα του “Matrix”

Παρακολούθησα μία ενδιαφέρουσα ομιλία ενός από τους κορυφαίους γεωπολιτικούς αναλυτές της χώρας μας. Η παρουσίαση, η ευφράδεια και η πληροφόρηση επί των εξελίξεων στην Μ. Ανατολή ήταν πολύ καλές, και η ανταπόκριση του κοινού. Όμως ακούγοντας γεωπολιτικές θεωρίες για πολλοστή φορά και αφού έχω προβληματισθεί γι αυτές σε όλη μου την καριέρα, σήμερα τις είδα από μία άλλη οπτική γωνία, πιο ώριμη, αποστασιοποιημένη. Η προσπάθεια ερμηνείας των παγκόσμιων γεγονότων και εξελίξεων επί τη βάσει ενός σχεδίου που κάποιοι-κάπου απεργάζονται, είναι τόσο παλιά όσο και ο άνθρωπος. 

Στην προσπάθεια αυτή τα γεγονότα ερμηνεύονται συχνά με λογικά άλματα, μεταχρονολόγησή τους και αυθαίρετους συσχετισμούς. Τελικά καταλήγουν σε μία επιφανειακή κανονιστική μορφή, ντετερμινιστική για την ανθρωπότητα, όπου η αδύναμη σχέση αιτίου και αποτελέσματος των υποθέσεων τους αποκαλύπτεται αν αναλύσουμε πιο βαθιά.

Όλα ερμηνεύονται και μπαίνουν με υποθέσεις σε αυθαίρετη τάξη, έτσι ώστε να επιβεβαιωθεί η κανονιστική μορφή της γεωπολιτικής θεωρίας.

Τα επιστημονικά κριτήρια παραβιάζονται χάριν του εντυπωσιακού αποτελέσματος μίας απόλυτης ερμηνευτικής εικόνας του πλανήτη. Για να γίνει πιο εντυπωσιακή παρουσιάζεται με κύκλους, τόξα, τρίγωνα και τραπέζια. Εκεί ακριβώς φυλακίζεται και η σκέψη κάθε πιστού οπαδού της θεωρίας. Και αναφέρομαι σε "πίστη", γιατί έχει όλα τα χαρακτηριστικά της πίστης, έστω κι αν στην προσπάθεια για να πείσει, ενδύεται τον μανδύα του πολιτικού ρεαλισμού και του κυνισμού των συμφερόντων των επί μέρους δρώντων, κρατών κλπ.

Κυρίαρχο στοιχείο αυτού του είδους προσέγγισης είναι η συνομωσία από διάφορα κέντρα. Όλο το σύμπαν συνωμοτεί και μάλιστα με τέτοιο τρόπο, που ακόμη και αν το αποκαλύπτουμε, οι συνωμοτικές δυνάμεις είναι τόσο ισχυρές διαχρονικά, που το σχέδιο δεν αλλάζει και υλοποιείται με “φανταστική” ακρίβεια.

Ο άνθρωπος φυλακίζεται στην εικόνα που δημιουργείται και όλες οι πράξεις του ερμηνεύονται στα στενά όρια της.

Οι άνθρωποι, τα οράματά τους, οι ανθρώπινες αρχές και αξίες, τα ιδεώδη και οι συνεχείς πολιτισμικές επιδράσεις εντάσσονται ύπουλα μέσα στην κανονιστική δύναμη της θεωρίας ή στην καλύτερη περίπτωση υποβαθμίζονται ως ήσσονος σημασίας εξαιρέσεις, αδύναμες να αλλάξουν την προκαθορισμένη πορεία των πραγμάτων.

Είναι αναγκαίο όμως να γνωρίζουμε για την επίδραση των αντιλήψεων αυτών στους ηγέτες και σε αυτούς που λαμβάνουν πολιτικές αποφάσεις και διαμορφώνουν τις εξελίξεις στον κόσμο.

Οι αποφάσεις τους οδηγούν συχνά σε αυτοεκπληρούμενες προσδοκίες. Δημιουργούν ένα “matrix”, όπου οι ανθρώπινες ζωές δεν εξελίσσονται κατά πως θέλουν, αλλά κατά πως είναι εγκαταστημένες μέσα στο “matrix” του μυαλού τους.